จากเหตุการณ์ปะทะกันระหว่างกัมพูชาและไทย ทำให้หลายคนอยากรู้โครงสร้างการปกครองของประเทศกัมพูชานั้นถือว่าไม่ซับซ้อน แม้จะมีรากฐานสมบูรณาญาสิทธิราชย์ มีพระมหากษัตริย์เป็นประมุข แต่ก็เคยเป็นเมืองประเทศราชของสยาม และเมืองขึ้นของประเทศฝรั่งเศสในยุคอาณานิคม

เกาะกูด มีความสำคัญด้านพลังงานต่อ OCA ใน National Energy Plan 2024 อย่างไร

ปัจจุบันนี้กัมพูชาเรียกตัวเองว่าเป็นประเทศที่ปกครองด้วย ระบอบประชาธิปไตยแบบมีพระมหากษัตริย์ภายใต้รัฐธรรมนูญ (constitutional monarchy) แต่พระมหากษัตริย์ก็เหมือนมีไว้เพียงในนาม และอำนาจการบริหารประเทศก็ขึ้นอยู่กับสมเด็จฮุนเซน และพรรคการเมือง บทความนี้มายคอนเทนต์พาคุณมาคลายข้อสงสัยว่า “สมเด็จฮุนเซน” เป็นอะไรในราชวงศ์กัมพูชาถึงได้คำนำหน้าว่า “สมเด็จ”

ใครควรได้ยศ “สมเด็จ” ในกัมพูชา

สำหรับบ้านเราจะใช้คำว่า​ “สมเด็จ” นำหน้ากษัตริย์ พระราชินี หรือพระพันปีหลวง แต่สำหรับประเทศกัมพูชาคำว่า “Samdech” (สมเด็จ) เป็นยศยกย่องสูงสุดที่พระมหากษัตริย์พระราชทานให้แก่บุคคลที่มีความสำคัญต่อชาติ เช่น สมาชิกราชวงศ์ ผู้นำพรรคการเมือง หรือผู้นำทางศาสนา ผู้ที่ได้ครอบครองตำแหน่งนี้มักมีบทบาททางการเมืองหรือสาธารณะอย่างเด่นชัด

ทำไมฮุน เซน ได้รับตำแหน่ง “สมเด็จ”?

ฮุน เซนเป็นผู้นำกัมพูชายาวนาน (ตั้งแต่ปี 1985 ถึง 2023) มีบทบาทสำคัญต่อความมั่นคง ปรองดอง และการพัฒนาประเทศ อย่างไรก็ตาม บทบาทเหล่านี้ถูกวิพากษ์ทั้งในและต่างประเทศ อย่างไรก็ตาม การตั้งยศ “Samdech” จากพระบาทสมเด็จพระบรมนาถ นโรดม สีหมุนี ซึ่งถือเป็นการยอมรับคุณูปการและอำนาจอิทธิพลของเขาอย่างเป็นทางการ .

แม้จะได้รับตำแหน่งสมเด็จ ฮุน เซน แต่เขาไม่ใช่สมาชิกของราชวงศ์กัมพูชา เขาไม่ได้สืบเชื้อสายจากราชวงศ์นโรดม กัมพูชาเป็นประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่ผ่านการปกครองมาหลายระบบ จนปัจจุบันแทบจะเรียกได้ว่าเป็นระบอบฮุนเซน กัมพูชาเป็นประเทศที่มีพระมหากษัตริย์ และพระองค์แทบจะไม่มีพระราชอำนาจอะไรในการบริหาร พระองค์ทำหน้าที่ในเชิงสัญลักษณ์และประสานความเป็นหนึ่งเดียวของชาติ ส่วนอำนาจที่แท้จริงอยู่ในมือของรัฐบาลที่มาจากการเลือกตั้งตามระบอบประชาธิปไตยแบบรัฐสภา (parliamentary democracy) .

สรุปใครเป็นประมุขของกัมพูชา?

คำถามที่ว่า “กัมพูชาใครเป็นประมุข” จึงมีคำตอบที่ชัดเจน คือ พระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุขของประเทศ อย่างไรก็ตาม การเมืองภายในประเทศถูกควบคุมโดยพรรคการเมืองและรัฐบาล ซึ่งมีนายกรัฐมนตรีเป็นผู้ใช้อำนาจบริหารสูงสุด โดยเฉพาะในช่วงที่ผ่านมา พรรคประชาชนกัมพูชา (Cambodian People’s Party – CPP) มีบทบาทอย่างมากในการกำหนดทิศทางของประเทศ โดยมีสมเด็จฮุน เซน (Hun Sen) เป็นผู้นำยาวนาน และในปัจจุบันได้ส่งต่ออำนาจให้ลูกชายคือ ฮุน มาแนต (Hun Manet) ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีตั้งแต่ปี 2023

การเมืองในกัมพูชาปัจจุบันเป็นอย่างไร?

หากมองภาพรวม การเมืองในกัมพูชาปัจจุบันเป็นอย่างไรนั้น คำตอบอาจแตกต่างกันไปตามมุมมอง หลายองค์กรระหว่างประเทศและนักวิเคราะห์การเมืองมองว่า แม้กัมพูชาจะมีการเลือกตั้งและมีกฎหมายรัฐธรรมนูญ แต่ในทางปฏิบัติกลับอยู่ภายใต้การควบคุมของพรรคการเมืองเดียวอย่าง CPP มาเป็นเวลานาน

รายงานจากองค์กร Human Rights Watch และ Freedom House ชี้ว่าการเลือกตั้งในกัมพูชามักถูกวิพากษ์วิจารณ์ว่าขาดความเสรีและเป็นธรรม พรรคฝ่ายค้านสำคัญ เช่น พรรคกู้ชาติกัมพูชา (CNRP) เคยถูกยุบโดยศาล และนักเคลื่อนไหวหลายคนถูกจับกุมหรือเนรเทศ .

อย่างไรก็ตาม รัฐบาลกัมพูชาโต้แย้งว่าเสถียรภาพทางการเมืองและการพัฒนาเศรษฐกิจที่รวดเร็วในช่วงสองทศวรรษที่ผ่านมา เป็นผลจากการปกครองที่มั่นคงและมีเป้าหมายชัดเจน

แม้ว่าโครงสร้างของรัฐกัมพูชาจะระบุว่ามีพระมหากษัตริย์เป็นประมุขและปกครองในระบอบประชาธิปไตยแบบรัฐสภา แต่การเมืองในทางปฏิบัติมีลักษณะรวมศูนย์อำนาจและถูกวิพากษ์อย่างต่อเนื่องจากนานาชาติ ด้วยเหตุนี้ การทำความเข้าใจการเมืองกัมพูชาจึงต้องพิจารณาทั้งมิติทางรัฐธรรมนูญและสภาพความเป็นจริงในสังคม

บรรณานุกรม (References)

1. BBC News. (2023). Cambodia Country Profile. Retrieved from https://www.bbc.com/news/world-asia-pacific-13006568
2. Britannica. (2024). Norodom Sihamoni, King of Cambodia. Retrieved from https://www.britannica.com/biography/Norodom-Sihamoni
3. Al Jazeera. (2023). Hun Sen hands power to son in Cambodia. Retrieved from https://www.aljazeera.com/news/2023/8/22/hun-sen-officially-hands-power-to-son-hun-manet
4. Human Rights Watch. (2024). Cambodia Events of 2023. Retrieved from https://www.hrw.org/world-report/2024/country-chapters/cambodia

กัมพูชาปกครองด้วยระบอบอะไร? มีพระมหากษัตริย์ไหม?

• เจาะลึกประวัติ สมรภูมิเดือด และข้อพิพาทชายแดนไทย–กัมพูชา ปราสาทตาควาย อยู่ที่ไหน?
• สำนักข่าวกัมพูชา มีอะไรบ้าง พร้อมช่องทางติดตาม ทั้งเว็บไซต์ YouTube และโซเชียลมีเดีย
• ร่วมสมทบช่วยเหลือผู้ประสบภัยจากเหตุการณ์ยิงระเบิดชายแดนไทยกัมพูชา บัญชีวัดเขาศาลาอตุลฐานะจาโร จ.สุรินทร์
• เขาพระวิหารอยู่จังหวัดอะไร ปัจจุบันเป็นของใคร?
• เครื่องบิน F-16 ยิงได้กี่นัด? แม่นยำแค่ไหน