รู้จักยาอัลปราโซแลม ทำไมถึงถูกเรียกว่ายาเสียสาว?
Healthy

รู้จักยาอัลปราโซแลม ทำไมถึงถูกเรียกว่ายาเสียสาว?

“ยาเสียสาว” เป็นคำที่คนทั่วไปใช้เรียกยาหลายชนิดที่มีผลต่อระบบประสาท ทำให้หมดสติ หรือควบคุมตนเองไม่ได้ โดยหนึ่งในยาที่มักถูกนำไปใช้ในทางที่ผิดและมีชื่อเสียงฉาวโฉ่คือ ยาอัลปราโซแลม (Alprazolam) หรือที่รู้จักกันทั่วไปว่า “ยาแซนแนกซ์ (Xanax)” ซึ่งแม้จะเป็นยารักษาอาการทางจิตเวช แต่กลับถูกนำไปใช้ในทางมึนเมา หรือร้ายแรงกว่านั้นคือ ใช้วางยาเพื่อก่ออาชญากรรมทางเพศ

บทความนี้จะพาไปรู้จักว่า ยาอัลปราโซแลมคืออะไร, ทำไมถึงถูกเรียกว่า “ยาเสียสาว”, ยาออกฤทธิ์นานแค่ไหน, มีผลต่อร่างกายอย่างไร และจะสังเกตได้อย่างไรว่าเราอาจถูกวางยานี้

รู้จักยาอัลปราโซแลม ทำไมถึงถูกเรียกว่ายาเสียสาว?

อัลปราโซแลมคือยาอะไร?

อัลปราโซแลม (Alprazolam) เป็นยาในกลุ่มเบนโซไดอาเซพีน (Benzodiazepine) ซึ่งออกฤทธิ์กดระบบประสาทส่วนกลาง ใช้รักษาโรควิตกกังวล อาการตื่นตระหนก และนอนไม่หลับ โดยออกฤทธิ์ให้ผู้ใช้รู้สึกสงบ เคลิ้ม หรือง่วงนอนอย่างรวดเร็ว

ชื่อทางการค้า: Xanax, Trankimazin, Alprax
ลักษณะเม็ดยา: เม็ดเล็ก สีขาวหรือชมพู ขึ้นกับบริษัทผู้ผลิต

รู้จักยาอัลปราโซแลม ทำไมถึงถูกเรียกว่ายาเสียสาว?

ขนาดการใช้ยาและรูปแบบยา

ยาอัลปราโซแลมมีทั้งแบบเม็ดธรรมดา และเม็ดออกฤทธิ์ช้า (Extended Release) โดยขนาดการใช้จะแตกต่างกันไปตามวัตถุประสงค์และการตอบสนองของผู้ป่วย เช่น:

  • เริ่มต้น: มักเริ่มที่ขนาด 0.25 – 0.5 มิลลิกรัม วันละ 2-3 ครั้ง
  • ขนาดสูงสุดต่อวัน: โดยทั่วไปไม่เกิน 4 มิลลิกรัมต่อวัน (ในกรณีผู้ป่วยที่ดื้อต่อการรักษา)

ทั้งนี้ ควรใช้ภายใต้การควบคุมของแพทย์เท่านั้น

ทำไมอัลปราโซแลมถึงถูกเรียกว่า “ยาเสียสาว”?

แม้ยาอัลปราโซแลมจะไม่ใช่ยาเสียสาวตามความหมายทางการแพทย์โดยตรง (เช่นเดียวกับ GHB หรือยานอนหลับแรง ๆ) แต่เนื่องจากฤทธิ์ของยาที่ทำให้ รู้สึกผ่อนคลาย ง่วงซึม มึนงง ขาดการควบคุมตัวเอง หรือจำเหตุการณ์ไม่ได้ในบางช่วงเวลาจึงมีผู้ฉวยโอกาสใช้ยานี้วางในเครื่องดื่มของเหยื่อโดยที่เหยื่อไม่รู้ตัว

เมื่อเหยื่อได้รับยา จะไม่รู้สึกตัว หรือจำไม่ได้ว่าเกิดอะไรขึ้นในช่วงที่มีการกระทำผิด ซึ่งเป็น ช่องโหว่ที่ถูกนำไปใช้ก่อคดีล่วงละเมิดทางเพศ

ยาอัลปราโซแลมออกฤทธิ์นานแค่ไหน?

  • เริ่มออกฤทธิ์: ประมาณ 15 – 30 นาทีหลังรับประทาน
  • ออกฤทธิ์สูงสุด: ภายใน 1 – 2 ชั่วโมง
  • ระยะเวลาของฤทธิ์ยา: ประมาณ 6 – 8 ชั่วโมง
  • ระยะเวลาที่ตรวจพบในร่างกาย: สูงสุด 1 – 4 วัน แล้วแต่ปริมาณและระบบเผาผลาญของแต่ละบุคคล

เมื่อรับประทานร่วมกับแอลกอฮอล์ จะทำให้ฤทธิ์ของยารุนแรงขึ้นหลายเท่า เช่น ง่วงมากจนหลับลึก พูดไม่รู้เรื่อง ขาดการทรงตัว และสูญเสียความทรงจำในช่วงเวลาหนึ่ง

ยานี้กระตุ้นหรือกดความรู้สึกอย่างไร?

ฤทธิ์ของยาอัลปราโซแลม:

  1. กดระบบประสาทส่วนกลาง: ทำให้รู้สึกง่วง ซึม เคลิ้ม
  2. ลดการตอบสนองของสมอง: การรับรู้ช้าลง หรือไม่ตอบสนองต่อสิ่งรอบตัว
  3. คลายความวิตกกังวล: ผู้ใช้จะรู้สึกสบาย ผ่อนคลาย ไม่ตื่นตระหนก
  4. ลดความสามารถในการควบคุมตนเอง: มีผลต่อสมาธิ ความจำ และความยับยั้งชั่งใจ
  5. ในบางราย: เกิดภาวะสูญเสียความทรงจำเฉพาะช่วงเวลา (anterograde amnesia)

จะรู้ได้อย่างไรว่าโดนวางยาอัลปราโซแลม?

อาการหลังโดนวางยาอัลปราโซแลมจะแตกต่างกันตามปริมาณที่ได้รับ แต่สิ่งที่พบบ่อย ได้แก่

สัญญาณเตือน:

  • อยู่ดี ๆ ก็รู้สึกง่วงมากผิดปกติ
  • พูดไม่ชัด เดินเซ หรือมีอาการเบลอ
  • หัวหมุน คลื่นไส้ เหงื่อออก
  • จำเหตุการณ์บางช่วงไม่ได้
  • มีรอยช้ำตามตัวแต่จำไม่ได้ว่าเกิดจากอะไร
  • มีสิ่งผิดปกติกับเสื้อผ้าหรือสภาพร่างกาย
  • รู้สึกเหมือนโดนละเมิดทางเพศแต่ไม่มีความจำชัดเจน

หากสงสัยว่าโดนวางยา ควรรีบ:

  1. ขอน้ำดื่มเพื่อเร่งการขับยา
  2. โทรหาคนที่ไว้ใจ หรือหน่วยฉุกเฉิน
  3. เก็บแก้วที่ดื่มไว้เป็นหลักฐาน
  4. ไปพบแพทย์ทันทีเพื่อตรวจสารในเลือดหรือปัสสาวะ

ข้อควรระวังและการป้องกัน

แม้จะไม่สามารถป้องกันได้ 100% แต่สามารถลดความเสี่ยงได้โดย:

  • ห้ามทิ้งเครื่องดื่มไว้โดยไม่มีคนเฝ้า
  • หลีกเลี่ยงการรับเครื่องดื่มจากคนแปลกหน้า
  • อย่าดื่มสุราหนักในสถานที่ไม่ปลอดภัย
  • หากรู้สึกผิดปกติ รีบขอความช่วยเหลือทันที

อัลปราโซแลม ซื้อได้หรือไม่?

ในประเทศไทย อัลปราโซแลมเป็นยาควบคุมพิเศษ (วัตถุออกฤทธิ์ต่อจิตประสาทประเภท 4)
ต้องมีใบสั่งแพทย์ และจำหน่ายในร้านขายยาที่ได้รับอนุญาตเท่านั้น

ห้ามซื้อผ่านอินเทอร์เน็ต หรือใช้ยาที่ได้มาจากแหล่งที่ไม่ชัดเจน เนื่องจากเสี่ยงต่อของปลอมและการใช้ผิดวิธี

ยาอัลปราโซแลมเป็นยาที่มีคุณประโยชน์ทางการแพทย์ แต่ก็สามารถถูกใช้ในทางที่ผิดโดยเฉพาะในการก่อเหตุล่วงละเมิดทางเพศ เนื่องจากฤทธิ์กดประสาทที่รุนแรง ทำให้ควบคุมตัวเองไม่ได้หรือจำเหตุการณ์ไม่ได้ จึงเป็นที่มาของคำว่า “ยาเสียสาว”

การรู้เท่าทันกลไกของยา วิธีสังเกตตนเอง และการป้องกัน คือเกราะป้องกันสำคัญที่สุดที่ทุกคนควรรู้เพื่อดูแลตัวเองและคนรอบข้าง

อ้างอิง

  1. กรมสุขภาพจิต. (2565). ข้อควรรู้เกี่ยวกับยาคลายเครียด. สืบค้นจาก https://www.dmh.go.th
  2. MedlinePlus. (2024). Alprazolam. Retrieved from https://medlineplus.gov/druginfo/meds/a684001.html
  3. American Addiction Centers. (2023). Alprazolam Abuse & Effects. Retrieved from https://americanaddictioncenters.org/xanax
  4. U.S. Department of Justice. (2021). Common “Date Rape” Drugs. Retrieved from https://www.justice.gov
  5. ศูนย์พิษวิทยารามาธิบดี. (2566). ข้อมูลสารออกฤทธิ์ต่อจิตประสาทในเหตุการณ์วางยา. สืบค้นจาก https://www.rama.mahidol.ac.th/poisoncenter
อ่านเพิ่มเติม: รู้จักยาอัลปราโซแลม ทำไมถึงถูกเรียกว่ายาเสียสาว?

ใส่ความเห็น