ผ้าไหมสุรินทร์มีการทอเกือบทุกอำเภอ ซึ่งสืบทอดวิธีการทอมาจากบรรพบุรุษ มีลวดลายที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะ วันนี้ใครที่เริ่มต้นเล่นผ้าไหม และเริ่มทำความรู้จักกับผ้าไหมกลุ่มนี้ Mycontent-thai.com นำประวัติและที่มา พร้อมราคาคร่าวๆ มาฝากกันครับ

ผ้าไหมสุรินทร์ ประวัติกว่า 2,000 ปี

จังหวัดสุรินทร์มีทั้งหมด 17 อำเภอ และมีกลุ่มทอผ้าไหมที่โดดเด่น มีชื่อเสียง เช่น หมู่บ้านทอผ้าไหมยกทองโบราณบ้านท่าสว่าง ในอำเภอเมือง ซึ่งได้รวบรวมชาวบ้านที่มีฝีมือในการทอผ้ายกทองแบบที่ใช้ในราชสำนักสยาม ใช้ผ้าไหมยกทอง ผ่านกรรมวิธีสลับซับซ้อนจนได้ผ้าไหมที่สวยงามมีชื่อเสียงโด่งดัง ได้รับเลือกเป็นสินค้า OTOP ของตำบลท่าสว่าง จังหวัดสุรินทร์ 

ประวัติของผ้าไหมสุรินทร์มีมาพร้อมกับการสร้างเมืองสุรินทร์ ไทย พ.ศ. 2329 พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช (รัชกาลที่ 1 แห่งราชวงศ์จักรี) ได้พระราชทานชื่อแก่เมืองประทายสมันต์ใหม่ให้เป็น “เมืองสุรินทร์” ตามชื่อหลวงสุรินทรจงรักภักดี 

ชาวบ้านเมืองสุรินทร์มีเชื้อสายชาติพันธุ์ที่หลากหลาย ได้แก่ ชาติพันธุ์เขมร, กูย และลาว ภูมิปัญญาด้านการทอผ้าลวดลายต่างๆ จึงได้รับการสืบทอดมาจากบรรพบุรุษด้วย และผสมผสานกันจนเป็นเอกลักษณ์ผ้าไหมลายสุรินทร์ ที่มีขั้นตอนพิถีพิถันตั้งแต่การเลี้ยงไหม เลือกไหม การทอ จนมาเป็นผ้าไหมที่มีน้ำหนักเบา ลวดลายสวยงาม โดยเฉพาะลายโฮล ที่เป็นชื่อเรียกผ้าไหมลายที่ชาวสุรินทร์นิยมมีติดบ้านไว้สวมใส่ในชีวิตประจำวัน

ลวดลายผ้าไหมสุรินทร์ มีอะไรบ้าง

จังหวัดสุรินทร์ ได้ประกาศลายผ้าอัตลักษณ์ประจำจังหวัดสุรินทร์ทั้งหมด 7 ลาย ได้แก่ ผ้าโฮล, ผ้าอัมปรม (อันปรม), ผ้าสมอ (สะมอ, ซมอ), ผ้าอันลูนซึม (อันลุยซึม, อันลูญซึม), ผ้าละเบิก, ผ้าสาคู, ผ้าหางกระรอก (ผ้ากะเนียว)

1. ผ้าโฮล

ผ้าโฮล เป็นผ้าที่หญิงสาวชาวบ้านสวมใส่กันทุกบ้าน ใช้เทคนิคการทอแบบกะเนียว คือใช้ไหมเส้นพุ่งควบสองสี และเส้นยืนสีเดียว ผสมผสานกับการมัดหมี่ ใครที่เริ่มตามเก็บผ้าอัตลักษณ์ ของจังหวัดสุรินทร์ ต้องเริ่มจากผ้าไหมโฮล 

2. ผ้าอัมปรม

ผ้าอัมปรม ใช้เทคนิคการทอแบบอันลูน ทอไหมเส้นพุ่งและเส้นยืนหลายสีให้เกิดเป็นลายตารางใหญ่ สวมใส่กันมาแต่โบราณ

3. ผ้าสมอ

ผ้าสมอ ใช้เทคนิคการทอแบบอันลูน ทอไหมเส้นพุ่งและเส้นยืนหลายสีให้เกิดเป็นลายตารางใหญ่ มีลวดลายเฉพาะ

4. ผ้าอันลูน

ผ้าอันลูน หรือผ้าลายตาราง ใช้เทคนิคการทอไหมเส้นพุ่งและเส้นยืนหลายสีให้เกิดเป็นลายตาราง ตารางเล็กๆ เรียกว่า อันลูนตู๊จ ส่วนลายตารางใหญ่เรียกว่าอันลูนธม ลายของผ้าอันลูน มีหลายชื่อ เช่น ผ้าสมอ, ผ้าสาคู, ผ้าละเบิก, ผ้าอัมปรม 

5. ผ้าละเบิก

ผ้าละเบิกเป็นผ้ายกดอกลายตารางสี่เหลี่ยม ใช้เส้นยืน หลายๆ สี สีละ 2-4 เส้น ทอ 4 ตะกอ ยกทีละ 2 ตะกอ

6. ผ้าสาคู

ผ้าสาคู ใช้เทคนิคการทอแบบอันลูน เป็นลายตารางเล็กๆ สวมใส่กันทั่วไปในทุกโอกาส

7. ผ้ากะเนียว หรือ ผ้าหางกระรอก

ผ้ากระเนียว เรียกอีกอย่างว่าผ้าลายหางกระรอก วิธีทอใช้ไหมเส้นพุ่งควบกันสองสี และเส้นยืนใช้สีเดียว ลายที่พบเฉพาะในประเทศไทยเรียกว่า ลายอันลูนซึม หรือลายสยาม สวมใส่มาแต่โบราณ ผู้หญิงใส่ในชีวิตประจำวัน ผู้ชายนุ่งเป็นโจงกระเบน

จุดเด่นของลวดลายผ้าไหมสุรินทร์ มีการทอยกดอก เพิ่มเติมจากการทอทั่วไปแบบ 2 ตะกอ เช่น ลายลูกแก้ว ใช้ไหมเส้นพุ่งและเส้นยืนเป็นสีเดียวกัน นอกจากนี้ขั้นตอนการเลือกไหม พิถีพิถันตั้งแต่กระบวนการเลี้ยงตัวหนอนไหม จนถึงการสาวไหม เมื่อนำมาทอจึงใช้เส้นไหมน้อยมาก โดยขนาด 1 x 2 เมตร มีน้ำหนักประมาณ 200 กรัม ถือว่าบางเบา นุ่งห่มแล้วพริ้ว สบายแนบผิว มีเสน่ห์เฉพาะตัวมากๆ 

ผ้าไหมสุรินทร์ ราคาเท่าไหร่

ผ้าไหมสุรินทร์ ราคาเริ่มต้น 1,500 – 2,000 บาท ต่อขนาด 1 x 2 เมตร ขึ้นอยู่กับลาย และแบบ ผ้าไหมสุรินทร์ที่ลวดลายสวยงาม ทอยกตะกอเป็นลายสัตว์มงคล ลายปิดาน ลายสวยๆ สำหรับขึ้นกรอบ มีราคาอยู่ที่ 4,000 – 1X,xxx บาท เลยทีเดียว 

รีวิวผ้าไหมสุรินทร์ ยกดอก เขียนทอง งานชั้นครู

ผ้าไหมสุรินทร์ ยกดอก เป็นผ้าทอที่ขึ้นอีกลวดลายหนึ่งของกลุ่มทอผ้าสุรินทร์ ลักษณะการทอยกดอกจะมีลายตารางเหมือน Pixel อยู่บนผืนผ้า เท่านั้นยังไม่พอ การมัดหมี่ลายสร้างลวดลายสัตว์มงคล ตามจินตนาการของผู้ทอ ถือว่าสวยงาม ทรงคุณค่า น่าเก็บมากทีเดียว แต่น่าเสียดาย เสน่ห์ความสวยงามเหล่านี้ใกล้สูญหายไป เพราะคนที่ผลิตชิ้นงานสวยๆ แบบนี้ เป็นผู้สูงวัย ที่ถูกทดแทนด้วยผ้าสมัยใหม่ที่อาจจะทำให้วันหนึ่ง งานสวยๆ เหล่านี้ยิ่งหาดูยากขึ้น

ผ้าไหมสวยๆ งานตีกรอบ ประดับบ้าน
ตามความเชื่อส่วนบุคคลถือเป็นการประดับของมงคล
เรียกทรัพย์ เรียกความมั่งคั่งอย่างหนึ่ง

แหล่งซื้อขายผ้าไหมสุรินทร์ ของแท้นั้น ถ้าไม่ได้ไปซื้อที่ร้าน ก็ต้องเลือกเพจที่ไว้ใจได้ พยายามหาข้อมูลหน้าร้านจากเพื่อนที่เคยซื้อ จากรีวิวใน Google และแหล่งต่างๆ ให้มาก เพราะเป็นสินค้าที่มีราคาสูง แล้วก็มีคนนำภาพไปโพสต์หลายๆ แหล่ง ซึ่งบางลวดลายเมื่อทอมาแล้ว จะมีเพียง 2 – 4 ผืนในโลกเท่านั้น 

เสน่ห์ของการไลฟ์ขายผ้าไหมสุรินทร์ของแท้ ของแต่ละร้าน อยู่ที่การพูดคุยระหว่างแม่ค้านักสะสม กับการนุ่งโชว์ รวมไปถึงการจัดแสงไฟให้เห็นการสะท้อนของแสง ด้วยผ้าไหมของแท้จะเล่นไฟ ไม่แตกต่างจากเพชร อัญมณี เมื่อต้องไฟแล้วให้แสงสีที่มองเห็นออกมาแตกต่างกัน ดังนั้นผ้าไหมสุรินทร์จึงเป็นสินค้าเก็บสะสมอีกอย่างหนึ่ง ที่วันหน้าอาจมีคุณค่า มีราคาตามระยะเวลาที่เก็บ

ผู้เริ่มศึกษาผ้าไหมสุรินทร์ สามารถเข้าไปดูการนุ่ง การพูดคุยในกลุ่ม “รักไหมสุรินทร์” มีสมาชิก 6,800 คน มีกูรูผู้รู้มานุ่งผ้าไหมสุรินทร์สวยๆ และมีเพื่อนๆ มาแลกเปลี่ยนความรู้กัน ทั้งหมดนี้เป็นการรวบรวมข้อมูลโดยทีมงาน Mycontent-thai.com หากมีส่วนใดผิดพลาด ก็ติชมกันได้ครับ

ที่มา :

1. ผ้าละเบิก., สำนักอนุรักษ์และตรวจสอบมาตรฐานหม่อนไหม กรมหม่อนไหม กระทรวงเกษตรและสหกรณ์., https://qsds.go.th/silkcotton/k_4.php
2. รวมเรื่องราวและความเป็นมาของผ้าไหมสุรินทร์.,  https://surinsilk.home.blog/2019/11/02/welcome-to-my-blog/
3. หมู่บ้านทอผ้าไหมยกทองโบราณบ้านท่าสว่าง., https://thai.tourismthailand.org
4. จังหวัดสุรินทร์ประกาศลายผ้าที่เป็นอัตลักษณ์ประจำจังหวัด จำนวน 7 ลาย., สำนักงานประชาสัมพันธ์จังหวัดสุรินทร์., https://surin.prd.go.th/th/content/page/index/id/75885

Read More :

• ผ้าไหมอิตาลีคืออะไร มีคุณสมบัติอย่างไร ซักอย่างไร
• รู้จักชุดไทยทั้ง 9 แบบ ที่ใช้ในโอกาสงานแต่งงาน และใส่ไปวัดทำบุญ
• ประวัติผ้าไหมไทยยุคใหม่ จากการฟื้นฟูของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์
• รู้จัก “ผ้าไหมไทย” มีกี่ประเภท ผ้าไหมจังหวัดไหนดีที่สุด
• วิธีซักผ้าไหมด้วยตัวเอง ทั้งผ้าไหมเก่าและชุดผ้าไหม